در این نوشته سه روش صحیح لوله کشی مدار شوفاژ و رادیاتور را به جداگانه بررسی خواهیم کرد و برای هر روش، مزایا، معایب و کاربرد هریک عنوان خواهد شد.
در ابتدا به معرفی سیستم های لوله کشی باز، بسته و همچنین سیستم تک گذر و گردشی می پردازیم.
در این سیستم، آب به سوی یک مخزن که به هوای باز راه دارد، جریان مییابد، این سیستم در چیلر و ایرواشر به کار می رود.
در این سیستم، جریان آب در هیچ نقطهای در معرض هوای آزاد قرار نمیگیرد. سیستم های بسته در دو نوع منبع انبساط باز و بسته ارائه می شوند. در سیستم بسته منبع انبساط با هوای آزاد در ارتباط است ولی سطح آبی که در معرض هوای آزاد است قابل توجه نیست.
سیستمهای لولهکشی از جهت دیگر نیز به دو دسته تقسیم میشوند
در این سیستم، آب یک بار از وسیلهای عبور نموده و تخلیه میگردد که تجهیزات به کار رقته در مسیر آب گرم بهداشتی از این نوع هستند.
در این سیستم آب پس از رسیدن به وسیله مورد نظر تخلیه نمیشود بلکه توسط یک مدار لولهکشی، بین مبدل حرارتی و مبدأ حرکت خود که میتواند یک پکیج باشد، گردش میکند. گردش آب میتواند تحت نیروی ترموسیفون ناشی از اختلاف وزن مخصوص آب گرم رفت و برگشت یا به صورت اجباری توسط پمپ صورت گیرد.
در این سیستم تنها یک لوله وظیفه انتقال و بازگرداندن آب مدار بسته رو بر عهده دارد و دقیقا همان لوله ای که از سمت منبع تولید آب گرم شوفاژ به سمت مصرف کننده های حرارت مثل رادیاتور، فن کویل حرکت می کند وظیفه برگرداندن آب به منبع تولید حرارت را بر عهده خواهد داشت.
حتما دقت کنید در هنگام اتصال سیستم لوله کشی شوفاژ به رادیاتور، حتما انشعاب دوم ایجاد شود و ادامه خط لوله به رادیاتور بعدی کشیده شود.
در این روش بر خلاف روش قبلی، آبرسانی توسط دو لوله مستقل به نام های لوله رفت و لوله برگشت انجام می شود. خط لوله رفت دارای دمای بالاتر و خط لوله برگشت دارای دمای پایین تر است. این نوع لوله کشی به دو دسته تقسیم بندی می شود.
در این روش لوله کشی یک خط لوله به عنوان خط لوله رفت از قسمت دما بالای تولید کننده حرارت به طور مثال پکیج شوفاژ دیواری به سمت توزیع کننده حرارت در فضا مانند رادیاتور کشیده می شود و یک خط لوله برگشت به عنوان جمع کننده آبی که حرارت خود را در رادیاتور از دست داده است، در نظر گرفته می شود.
نحوه اتصال رادیاتور ها (یا هر توزیع کننده حرارت دیگری همانند فن کویل و…) به خط لوله رفت و برگشت شوفاژ بدین صورت است که به ترتیب نزدیک شدن هر خط لوله به رادیاتورها یک انشعاب به لوله رفت و یک انشعاب به لوله برگشت شوفاژ متصل خواهد شد.
در حالت برگشت مستقیم، قطر لوله برگشت در تمام طول مسیر برابر قطر لوله رفت متناظر خواهد بود.
در صورت طولانی شدن مسیر لوله کشی به علت این که رادیاتورهای نزدیک تر جمع طول لوله رفت و برگشت کمتری نسبت به رادیاتورهای دورتر را دارند افت فشار کمتری را نسبت به رادیاتورهای دورتر تجربه می کنند آب بیشتری در رادیاتورهای نزدیک تر نسبت به رادیاتورهای دورتر در حال چرخش خواهد بود و در نتیجه رادیاتورهای نزدیک نسبت به رادیاتورهای دورتر گرمتر خواهند بود.
برای رفع این مشکل توجه شود که به هیچ عنوان نصب پمپ اضافی راهکار درستی برای حل این مشکل نیست چرا که در صورت نصب پمپ اضافی به صورت سری باعث تداخل در عملکرد پمپ تعبیه شده در داخل پکیج شوفاژ دیواری خواهد شد و با توجه به تفاوت هد و دبی پمپ اضافی نصب شده با پمپ درون پکیج شوفاژ دیواری، پمپ ضعیف تر به سرعت تخریب خواهد شد، همچنین با نصب پمپ اضافی صورت مسئله را پاک خواهیم کرد چرا که ما با این کار هد سیستم را به حدی افزایش می دهیم که ناکارامدی سیستم لوله کشی را پوشش دهیم و همچنان گرم تر بودن رادیاتورهای نزدیک تر نسبت به دورترین ها را خواهیم داشت.
برای حل این مشکل می توان از دو روش اقدام نمود
در این روش کافی است که از محل شیر برگشت رادیاتور با آچار آلن دریچه شیر برگشت رادیاتور را تنظیم نماییم برای انجام این کار دریچه شیر برگشت در رادیاتورهای نزدیک تر را تنگ تر و در رادیاتورهای دورتر باز تر نگه می داریم تا از این روش بتوانیم به صورت دستی، افت مسیر همه رادیاتورها را هم اندازه نموده تا در نتیجه گرمای همه رادیاتورها همانند هم گردد.
اگر بخواهیم این کار را به صورت دقیق تر انجام دهیم، نیاز است که در قسمت ورودی و خروجی هر رادیاتور یک گیج فشار نصب گردد تا هنگام تنگ تر کردن دریچه هر رادیاتور، عدد اختلاف هر دو گیج فشار، پایش شود و این عدد اختلافی در همه رادیاتورها کاملا یکسان شود. پس از اتمام بالانس کردن سیستم می توان گیج های فشار را از سیستم باز نمود. شایان ذکر است که استفاده از گیج فشار برای این کار، بسیار زمان بر می باشد و از سختی بالایی برخوردار می باشد.
در این روش لوله کشی، یک خط لوله به عنوان خط لوله رفت، از قسمت دما بالای تولید کننده حرارت به سمت توزیع کننده حرارت در فضا همانند رادیاتور کشیده می شود و یک خط لوله برگشت، به عنوان جمع کننده آبی که حرارت خود را در رادیاتور از دست داده است، در نظر گرفته می شود.
نحوه اتصال رادیاتور ها به خط لوله رفت و برگشت بدین صورت است که اتصال لوله رفت به خط لوله همانند روش مستقیم به ترتیب متصل می گردند ولی لوله برگشت آخرین رادیاتور اولین لوله متصل شده به خط برگشت خواهد بود. در نتیجه در سیستم با برگشت معکوس، طول مسیر گردش آب در لوله های رفت و برگشت برای تمام توزیع کننده های حرارتی یکسان است.